Πόσο απέχουμε από την κοινωνική έκρηξη;

            Στην οικονομική θεωρία υπάρχει μια παραδοχή, η οποία δεν αμφισβητείται ουσιαστικά από καμιά οικονομική σχολή του κόσμου. Η κοινωνική ειρήνη είναι σημαντικότατη για την οποιαδήποτε ανάπτυξη.

            Σήμερα στη χώρα μας φαίνεται πως υπάρχει κοινωνική ειρήνη, καθώς οι διάφορες αναταράξεις αποδεικνύονται πρόσκαιρες, μικρής διάρκειας και χαμηλής σχετικά έντασης. Τα γεγονότα που ακολούθησαν την αυταρχική κατάργηση της δημόσιας τηλεόρασης απέδειξαν πως η μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών εκτός απ΄ το να κρατάει τις αποστάσεις της από τα διάφορα τεκταινόμενα του δημόσιου βίου, ακόμα και όταν αυτά επιφέρουν την άμεση απόλυση χιλιάδων εργαζομένων και καταργούν ένα σύνολο μέσων επικοινωνίας, ενημέρωσης και έκφρασης, φαίνεται να κρατάει και την ψυχραιμία της.

             Φαίνεται, αλλά δεν είναι και σίγουρο γιατί αυτή η γενικότερη βουβαμάρα που υπάρχει, ενόσω τα προβλήματα που συσσωρεύονται στις πλάτες των πολλών πληθαίνουν καθημερινά, δεν είναι φυσιολογική. Είναι, όμως, εξηγήσιμη και τελικά απολύτως λογική.

            Μετά από μια μακρά περίοδο κρίσης που άλλαξε συθέμελα, ή ανέτρεψε, πολλές ζωές, και ειδικά ανθρώπων που βρίσκονται στο μέσον της ηλικίας τους και στην κορύφωση της δημιουργικής τους ικανότητας, τίθεται το ερώτημα αν βρισκόμαστε κοντά, ή μακριά στο τέλος αυτή της περιόδου, με την προσδοκία να επιλέγει φυσικά ως απάντηση το κοντά. Άρα, και εφόσον είμαστε κοντά στο τέλος, γιατί να μην κάνουμε λίγη υπομονή ακόμα;

            Συμβαδίζει, όμως, η προσδοκία με την πραγματικότητα; Αυτό μόνο το μέλλον θα μας το αποδείξει, αν και τα υπάρχοντα σημάδια δεν είναι και τόσο ενθαρρυντικά.

            Η αισιοδοξία που επιχειρήθηκε να δημιουργηθεί απ΄ το σύστημα εξουσίας πως είμαστε κοντά, ή κοντύτερα από οποιαδήποτε άλλη φορά, στο τέλος της κρίσης δεν μειώθηκε λόγω της απόφασης για την ΕΡΤ, αλλά κλονίστηκε εξ αιτίας κάποιων εξελίξεων, όπως ήταν το κόλλημα των αποκρατικοποιήσεων και η συνακόλουθη απώλεια του ζεστού χρήματος που θα έφερναν για να πέσουν ως φάρμακο στις ανοικτές πληγές της οικονομίας μας. Αυτό το ζεστό χρήμα φαίνεται πλέον να αργεί, αν έρθει και ποτέ γιατί απ΄ ό,τι φαίνεται και στο θέμα των αποκρατικοποιήσεων ζούμε και πάλι το δικό μας μύθο, οπότε τι μένει; Να ξαναβάλουν το χέρι εκεί όπου, θεωρητικά, υπάρχει ακόμα ζεστό χρήμα. Και θεωρητικά υπάρχει στις τσέπες των πολιτών.

            Θεωρητικά όμως. Τώρα πια εντελώς θεωρητικά.  

            Αν το κάνουν, τι θα συμβεί; Ουκ αν λάβεις παρά του μη έχοντος, αλλά είμαστε σ΄ αυτή την περίπτωση, ή στην άλλη που λέει πως και δεν έχει και επιμένεις να του σφίγγεις κι άλλο τη θηλιά που του πέρασες απ΄ το λαιμό;

            Το χρήμα βεβαίως δεν έφερε την ευτυχία σε κανέναν, αλλά δεν νομίζω πως υπάρχει και κανείς που το κατείχε και έγινε πραγματικά δυστυχισμένος. Σήμερα όμως στην Ελλάδα βλέπουμε όλο και περισσότερους δυστυχισμένους πολίτες. Κάποιοι απ΄ αυτούς είναι πλέον και απελπισμένοι. Είναι όσοι πιστεύουν πως το τέλος της κρίσης είναι μακριά. Τι θα γίνει αν απελπιστούν και οι άλλοι που εξακολουθούν να ελπίζουν πως είναι κοντά;

            Πριν δύο χρόνια είχαμε το κίνημα των αγανακτισμένων που φυλλορρόησε για πολύ συγκεκριμένους λόγους. Αγανάκτησαν άνθρωποι που έχασαν μέρος όσων κατείχαν.

            Τώρα, όμως, θα μιλάμε για ανθρώπους που όχι απλώς έχασαν τα πάντα, αλλά βρίσκονται και με το μέλλον τους υποθηκευμένο. Και δεν θα μιλάμε για κάποιους ανθρώπους γενικώς και αορίστως, αλλά για δικούς μας ανθρώπους. Ίσως δε να μιλάμε και για μας τους ίδιους…

            Μ΄ όλα αυτά το ερώτημα που προκύπτει, τελικά, είναι ένα. Οι πολίτες θα παραμείνουν ψύχραιμοι, ή δεν θα αργήσουμε να βρεθούμε μπροστά σε μια κοινωνική έκρηξη;