Το Υπουργείο, ως συνήθως, παίζει…

            Ό,τι γίνεται για το νέο χάρτη των Πανεπιστημίων της χώρας, γίνεται βάσει σχεδίου. Άρα είναι μελετημένο. Σοφό, όμως; Για να επελέγη από το Υπουργείο Παιδείας η ονομασία του ως «σχέδιο Αθηνά», κάτι τέτοιο υπαινίσσεται, καθώς η Αθηνά ήταν γνωστή και ως η Θεά της Σοφίας στο αρχαίο Δωδεκάθεο.

            Σίγουρα όμως είναι ένα «οικονομικό σχέδιο». Διότι απ΄ όποια πλευρά και αν το δει κανείς, όλο και κάτι λιγότερο θα μας στοιχίζουν εφεξής τα 384 τμήματα των ΑΕΙ και ΤΕΙ, σε σχέση με τα 481 (!) που έχουμε τώρα. Εκτός και αν πέσουμε έξω και δω, όπως συνέβη με τα γνωστά οικονομικά προγράμματα (μνημόνια) που εφαρμόζουμε επιτυχώς, σε ό,τι αφορά τις περικοπές, και ανεπιτυχώς, σε ό,τι έχει σχέση με το προσδοκώμενο αποτέλεσμα, απ΄ το 2010, και τελικά η τριτοβάθμια εκπαίδευση αντί να φθηνύνει μας στοιχίζει ακόμα περισσότερα. Ακόμα, όμως, και αυτό να συμβεί δεν θα πρέπει να απελπιστούμε. Υπάρχει λίπος, συγγνώμη τμήματα, και τα 384 μπορούν να γίνουν και λιγότερα, αρκεί να υπάρξει οικονομία.

            Διότι είτε μας αρέσει, είτε όχι η ανώτατη παιδεία στην Ελλάδα εδώ και χρόνια θέμα οικονομίας είναι. Τίποτα άλλο.

            Το κόστος και η χρονική διάρκεια των φροντιστηρίων προσαρμόζονται αναλόγως με τη σχολή στην οποία θέλουμε να εισαχθεί το παιδί και την επιλογή της καθορίζει,  στις περισσότερες περιπτώσεις, όχι τι είναι αυτό που θα ήθελε το ίδιο, αλλά οι δυνατότητες επαγγελματικής αποκατάστασης που παρέχει.

            Πολλά απ΄ τα 481 σημερινά τμήματα ΑΕΙ και ΤΕΙ που βρίσκονται διάσπαρτα σ΄ όλη τη χώρα, φιλοξενούνται σε χώρους που μόνο ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα δεν θυμίζουν, αλλά απέκτησαν λόγο ύπαρξης καθώς διαμόρφωσαν και συντηρούν έναν μικρό ή μεγάλο κύκλο εργασιών για επαγγελματίες ιδιοκτήτες ακινήτων, εστιατορίων και άλλων συναφών δραστηριοτήτων.

            Ένας άλλος κύκλος εργασιών αφορά τους εκατοντάδες επισκέπτες, βοηθούς, μετακλητούς, έκτακτους κ.τ.λ. κ.τ.λ. καθηγητές που στελεχώνουν τα διάφορα νεότευκτα ή παλαιότερα τμήματα ΑΕΙ και ΤΕΙ.  

            Θέμα οικονομίας είναι και η φυγή πολλών παιδιών στα πανεπιστήμια του εξωτερικού, καθώς οι έχοντες προτιμούν να στείλουν αμέσως εκεί τα βλαστάρια τους, αφού αργά ή γρήγορα πάλι στο εξωτερικό θα κατέληγαν απογοητευμένα απ΄ την κατάσταση που θα συναντούσαν στα εγχώρια ιδρύματα.

             Για όλους αυτούς τους λόγους, αλλά και για πολλούς άλλους,  δεν θα πρέπει σε κανένα να προξενεί έκπληξη το γεγονός πως το Υπουργείο Παιδείας το μόνο που ουσιαστικά επιδιώκει με το σχέδιο Αθηνά είναι το να κάνει οικονομία. Στο δικό του προϋπολογισμό και στου κράτους βέβαια. Μια μπακαλίστικη, όμως, οικονομία που μπορεί να εξοικονομεί μερικά χρήματα αλλά δεν δημιουργεί προοπτική, καθώς της λείπει ένα βασικό ζητούμενο. Το όραμα.   

            Γιατί αν υπήρχε όραμα και διαπνεόταν από το  ρηξικέλευθο πνεύμα που απαιτούν οι συγκυρίες και η κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στη χώρα, η λογική του σχεδίου Αθηνά θα έπρεπε να είναι διαφορετική. Μια σχολή για κάθε γνωστικό αντικείμενο και όχι πολλές και διάσπαρτες από τον Έβρο μέχρι την Κρήτη. Μια σχολή άρτια εξοπλισμένη, επαρκέστατα στελεχωμένη και με την απαραίτητη αυτοτέλεια για να αποφασίζει με ακαδημαϊκά κριτήρια πόσοι φοιτητές θα εισάγονται κάθε έτος, τι μεταπτυχιακά θα πραγματοποιεί, ποια ερευνητικά προγράμματα θα αναπτύσσει κ.ο.κ. Το πού θα έδρευε η κάθε σχολή, δεν είναι βέβαια πάντα τόσο απλό να αποφασιστεί, αλλά αν αφηνόταν να το εξετάσουν και να το προτείνουν οι πραγματικοί γνώστες και ειδικοί, χωρίς τις έξωθεν παρεμβάσεις των κάθε είδους πολιτικών και πολιτευτών που το μόνο για το οποίο ενδιαφέρονται να είναι να προβάλουν και να εξαργυρώσουν το «κατόπιν ενεργειών μου», θα πρέπει να θεωρείται σίγουρο πως δεν θα έμενε καμιά περιοχή παραπονούμενη. Αρκεί βέβαια να συνειδητοποιούσε πως δεν θα διέθετε πλέον ένα γιγαντιαίο και άνευ ουσιαστικής αξίας εκπαιδευτικό ίδρυμα, αλλά ένα πραγματικό εργαλείο γνώσης και ανάπτυξης.   

            Έτσι, ίσως αποκτούσαμε κάποια μέρα ανώτατη παιδεία για την οποία θα ήμασταν περήφανοι και μπορεί να προσθέταμε μια ακόμα σημαντική πηγή εσόδων, προσελκύοντας φοιτητές απ΄ το εξωτερικό.

            Για να συμβεί όμως αυτό θα έπρεπε το Υπουργείο Παιδείας να αποφάσιζε, επιτέλους, να τολμήσει και να πάψει να κάνει αυτό που κάνει συνήθως. Να παίζει με τα όνειρα και τις προσδοκίες όσων πιστεύουμε πως αν κάτι καλό μπορεί να προκύψει σ΄ αυτή τη χώρα, θα προκύψει εφόσον αποκτήσουμε σωστή παιδεία.