Τετάρτη 17 Ιουλίου 2013

Η Απόγονος

 Η οικονομική κρίση είναι η ευκαιρία της Γερμανίας να πετύχει ό,τι δεν κατάφερε με το Β΄ παγκόσμιο πόλεμο, να γίνει ο κυρίαρχος της Ευρώπης; Το «πεδίο μάχης» αυτή τη φορά είναι η οικονομία και το βασικό όπλο το τραπεζικό σύστημα; Το σίγουρο είναι πως η Γερμανία είναι και πάλι σε θέση ισχύος, αλλά πώς θα τη χρησιμοποιήσει τελικά αυτή;
«Η Απόγονος» είναι ένα μυθιστόρημα που βασίζεται σε μια απλή αλλά σημαντική ανακάλυψη του Γερμανοεβραίου χημικού Φριτς Χάμπερ (Νόμπελ Χημείας 1918), πατέρα του δηλητηριώδους αερίου zyklon B με το οποίο οι Ναζί εξολόθρευσαν εκατομμύρια ομόθρησκους του, για να αφηγηθεί μια περιπέτεια που ξεκινά το 1945 στο μισοκατεστραμμένο Μόναχο και καταλήγει το 2012 στη Θεσσαλονίκη, με ενδιάμεσους σταθμούς τη Βαρκελώνη, τη Ζυρίχη, τις Βρυξέλλες, το Κρούμπεντορφ και τη Ρώμη.
Μια περιπέτεια βασισμένη σε ιστορικά γεγονότα, που συνδυάζει, ανοιχτές, ακόμα, πληγές του 2ου παγκοσμίου πολέμου, όπως είναι «τα παιδιά της Βέρμαχτ» και όσα γεννήθηκαν στα περιβόητα Lebensborn όπου οι Ες Ες πάσχιζαν να δημιουργήσουν την Άρια φυλή τους, την εξάπλωση φιλογερμανικών οργανώσεων στις ευρωπαϊκές χώρες που χτυπήθηκαν απ΄ την κρίση, το ρόλο των συμβόλων και των αποκρυφιστικών δοξασιών των πιστών του Χίτλερ, όπως είναι η περιβόητη λόγχη του Λογγίνου, το «άγιο δισκοπότηρο» του ηγέτη τους, που επηρεάζουν και καθοδηγούν και τους σημερινούς απόγονους ή μιμητές τους. Αυτούς που ηγούνται σε διάφορες ακροδεξιές ευρωπαϊκές οργανώσεις, των οποίων η επιρροή διαρκώς μεγαλώνει. 
Ένα μυθιστόρημα με πρωταγωνιστές που ζουν στη σημερινή Ευρώπη, οι οποίοι θα αναγκαστούν να «επιστρέψουν» στο παρελθόν, αναζητώντας τα στοιχεία που ερμηνεύουν το παρόν και, ίσως, να δείχνουν και το μέλλον.

2 σχόλια:

  1. Το καλύτερο βιβλίο του Μιχάλη Πιτένη. Το διάβασα, το λάτρεψα. Υπέροχο.
    Κατερίνα Μ. Μάτσου

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Οι μεγαλύτερες αλήθειες κρύβονται μέσα στους μύθους γιατί μόνον έτσι μπορεί να τις αντέξει ο ανθρώπινος νους…
    Η λόγχη του πεπρωμένου κρυμμένη στο άψυχο σώμα μιας κούκλας, κι η πριγκίπισσα των Ναζί μέσα στο Σάββατο των μαγισσών ξαναζωντανεύουν μύθους και θρύλους συνθέτοντας την μυθιστορηματική πλοκή του νέου βιβλίο του Μιχάλη Πιτένη.
    Με την ευχέρεια της δημοσιογραφικής οπτικής του αφουγκράζεται τον σφυγμό της πολιτικής πραγματικότητας έτσι όπως αυτή διαμορφώνεται μέσα από τον ηγετικό ρόλο της Γερμανίας σήμερα και εκφράζει τους φόβους του για την αναβίωση ενός νέου ολοκληρωτισμού σε Ευρωπαϊκό επίπεδο.
    Ο Μ. Πιτένης διακρίνει τις σκιές του παρελθόντος και σωστά φωτίζει τα επαναλαμβανόμενα εκείνα σημεία της ιστορίας που καθηλώνουν τους ανθρώπους και τα κράτη σε παλιούς δοκιμασμένους ρόλους. Κι αυτοί δεν είναι άλλοι από το δίπολο του Θύτη και του θύματος σε ένα ανίερο παιχνίδι εξουσίας και επιβολής.
    Όμως τι είναι αυτό που αποκαλούμε ιστορία; Είναι η ιστορία ένα απολίθωμα όπου έχουν καταγραφεί κωδικοποιημένα όλα τα γεγονότα ή μήπως είναι κάτι παραπάνω μήπως είναι όλο αυτό το υλικό που μεταβιβάζεται συνειδητά και ασυνείδητα μέσα από τον άνθρωπο και το περιβάλλον του στους αιώνες.
    Η ρήση του Βολταίρου πως «ολόκληρη η ιστορία δεν είναι τίποτα άλλο από μια ευρέως αποδεκτή φαντασίωση» επαναλαμβάνεται στο βιβλίο ως γνώση που εμπερικλείει μέσα της και μια δυναμική ελέγχου των της ιστορίας και της εξέλιξης γενικότερα.
    Το βασικό ερώτημα που προκύπτει από την ανάγνωση του βιβλίου του Πιτένη είναι πόσο μακριά και πόσο αποκομμένοι είναι οι ρόλοι του θύτη και του θύματος; Πόσο γρήγορα μπορεί το θύμα να γίνει θύτης και το αντίστροφο; Πως το κοινό συναίσθημα τους ο θυμός μετατρέπεται σε μίσος και βρίσκοντας πρόσφορο έδαφος μεταλλάσσεται σε ιδέα; Αυτήν την ιδέα ενός Δ΄Ράιχ προσπαθεί να φωτίσει και γιατί όχι να εμποδίσει ο συγγραφέας στήνοντας ένα μαύρο σκηνικό πάνω στον ξεχασμένο Κανόνα του Χάμπερ. Έναν κανόνα που δουλεύει με μαθηματική ακρίβεια δηλητηριάζοντας αργά και μεθοδικά. Κι ενώ πάντα μιλάμε για μυθιστορία δεν παύουμε να την συσχετίζουμε με την βιωμένη αίσθηση της ρέουσας πραγματικότητας.
    Κι αυτή την τέχνη να γεφυρώνει κανείς την φαντασία με την πραγματικότητα την κατέχουν κυρίως οι κάθε μορφής καλλιτέχνες κι αποτελεί χρέος τους να μεταφέρουν μέσα απ΄τα έργα τους δάδες για να φωτίσουν τις σκιές.
    Μια τέτοια δάδα μας χαρίζει η Απόγονος φωτίζοντας το φάντασμα του Ναζισμού πριν αυτό ενσαρκωθεί κλείνοντας το δρόμο της επιστροφής του αρνούμενη την Δύναμη, το Χρήμα τον κάπηλο έρωτα που της υπόσχεται. Αυτή είναι η επιλογή, η θέση της κεντρικής ηρωίδας που πετά την άψυχη κούκλα μεταφορέα ενός συμβόλου επιβολής στο καλάθι της ιστορίας της.
    Ο συγγραφέας εύστοχα τοποθετεί κοντά της μάρτυρες αρωγούς που είναι πραγματικά αναγκαίοι σε τέτοιες επικίνδυνες διαδρομές.
    Αυτό που αντιλαμβάνομαι να ΄χει τη μεγαλύτερη δύναμη στο νέο βιβλίο του Μιχάλη Πιτένη είναι η τέχνη να εκφράζει τους δικούς του φόβους που αγγίζουν και τους συλλογικούς απλώς αποκαλύπτοντάς τους. Μέσα από τους εμπλεκόμενους ήρωες του βιβλίου παραθέτει στον αναγνώστη όλα τα απαραίτητα εφόδια για να κατανοήσει την αλυσίδα των γεγονότων και τον αφήνει πραγματικά ελεύθερο να πάει όπου αυτός επιλέξει.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

«Γιαλάν Ντουνιάς» του Μιχάλη Πιτένη, εκδόσεις Γράφημα Της Δήμητρας Καραγιάννη (περ. ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ, τ. 211-212, χειμώνας 22-23)

Ο Μ.Π. είναι από τις διακριτές πνευματικές οντότητες της πόλης, της περιοχής και όχι μόνο. Συγγραφέας πολλών μυθιστορημάτων, τα οποία όχι άδ...