Δεν αντιμετωπίζεται με Νόμους ο ρατσισμός και η ξενοφοβία.

            Μπορεί ο τρόπος σκέψης και συμπεριφοράς των πολιτών να διαμορφώνεται και να καθορίζεται από το Νόμο;

            Αυτό το ερώτημα με βασανίζει από την ώρα που διάβασα πως η Βουλή των Ελλήνων πρόκειται να συζητήσει και να ψηφίσει Νόμο ενάντια στο ρατσισμό και την ξενοφοβία. Μικρή έως ελάχιστη σημασία έχει, κατά τη γνώμη μου, το αν η σχετική πρόταση αποσύρθηκε τελικά, ή αν θα ξανάρθει στο μέλλον, ίδια ή παραλλαγμένη. Όπως δεν με αγγίζει και το γεγονός της «πολιτικής» αντιπαράθεσης που ξέσπασε μεταξύ των κομμάτων για το τι πρέπει να γίνει με την πρόταση αυτή.

            Θα ήμουν ευτυχής, πάντως, αν μ΄ ένα Νόμο καταφέρναμε να ελέγξουμε και να εξαφανίσουμε τα τόσο δυσάρεστα συναισθήματα που λέγονται «ρατσισμός» και «ξενοφοβία», κάτω απ΄ τα οποία κρύβεται το τέρας του φασισμού και του ναζισμού.

            Αν το πετυχαίναμε, υποθέτω πως, θα μας ευγνωμονούσε όλη η Ευρώπη, καθώς σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία της Europol τα κρούσματα βίας που εμφανίζονται κατά των μεταναστών αυξάνονται σταθερά, όσο αυξάνονται και οι διάφορες ακροδεξιές οργανώσεις που επαγγέλλονται το ρατσισμό και την ξενοφοβία.

            Αν το πετυχαίναμε, ίσως καταφέρναμε ό,τι δεν καταφέραμε χρόνια τώρα με την απίστευτη πολυνομία που μας διακρίνει, εξ αιτίας της οποίας έχουμε Νόμους, σχεδόν, για τα πάντα, αλλά πραγματικές λύσεις μόνο για ελάχιστα απ΄ όσα μας απασχολούν.

            Παρόλα αυτά, προτείνω να το δοκιμάσουμε. Ένας καλός Νόμος, ακόμα και αν παραμένει ανενεργός για μεγάλο χρονικό διάστημα, ποτέ δεν ξέρεις πότε και πού θα σου χρειαστεί, οπότε γιατί να μην υπάρχει;

             Βέβαια, ας μου επιτραπεί να πω, αυτό είναι το εύκολο. Νομοθετώ και ξενοιάζω. Και όποιος συλληφθεί ας υποστεί τις συνέπειες. Είναι όμως και αποτελεσματικό; Εξαρτάται απ΄ τις περιπτώσεις. Η ιστορία πάντως είναι γεμάτη παραδειγμάτων όπου οι Νόμοι «έπιασαν τόπο» όταν υιοθετήθηκαν και εφαρμόστηκαν απ΄ τους ίδιους τους πολίτες.

            Και μιας και μιλάμε για ρατσισμό, ξενοφοβία και ναζισμό, ας χρησιμοποιήσουμε και ένα σχετικό παράδειγμα. Στις 15 Νοεμβρίου του 1935, στο συνέδριο του Ναζιστικού κόμματος στη Νυρεμβέργη , αποφασίστηκαν οι περιβόητοι «Νόμοι της Νυρεμβέργης», οι οποίοι δεν ήταν τίποτα άλλο παρά το νομικό πλαίσιο που χρειάζονταν οι Ναζί για να εξαπολύσουν το κυνηγητό τους κατά των Εβραίων, με τα γνωστά αποτελέσματα.  Ό,τι αποφασίστηκε, όμως, σ΄ αυτό το συνέδριο (σ. σ. το τραγικό είναι πως ονομάστηκε και «συνέδριο της Ελευθερίας», αυτό που με τις αποφάσεις του θα στερούσε όχι μόνο την ελευθερία αλλά και τη ζωή σε εκατομμύρια ανθρώπους), δεν υπήρχε περίπτωση να εφαρμοσθεί στην κλίμακα και με την επιτυχία που εφαρμόσθηκε, αν ο γερμανικός λαός δεν έβλεπε στα πρόσωπα των Εβραίων έναν εχθρό. Εξ αιτίας της προπαγάνδας, της άθλιας οικονομικής κατάστασης στην οποία βρισκόταν; Η ουσία και το αποτέλεσμα δεν αλλάζει.  

            Το ίδιο, με εντελώς αντίθετο διακύβευμα, μπορεί να συμβεί και στη σημερινή δική μας περίπτωση. Ακόμα και αν το Νόμο κατά του ρατσισμού και της ξενοφοβίας υπερψηφίσουν και οι 300 της Βουλής, αν οι πολίτες δεν βγάλουν αυτά τα συναισθήματα απ΄ τη ζωή τους, δεν θα πετύχουμε και σπουδαία πράγματα. Εκτός αν θεωρούμε σπουδαίο το να βάλουμε, προσωρινά, φυλακή μερικούς θερμοκέφαλους, για να μετεκπαιδευτούν εκεί μέσα και μόλις βγουν να ξαναρχίσουν τα ίδια.

             Ας μην εθελοτυφλούμε. Το πρόβλημα είναι στη σκέψη και τη συμπεριφορά. Είναι στη λογική και τη μέθοδο με την οποία εκπαιδευτήκαμε ως πολίτες, τις αξίες που διδαχτήκαμε και καθορίζουν την πορεία μας, αλλά και του τρόπου με τον οποίο ζούμε.

            Κάποτε, όταν ξένοι δεν υπήρχαν παρά μόνο λίγοι Αλβανοί που σκάλιζαν τον κήπο μας, και όταν όλα έβαιναν καλώς, το πρόβλημα του ρατσισμού και της ξενοφοβίας υπήρχε μέσα μας, αλλά δεν εκδηλωνόταν. Ίσως μόνο σε κάποιες περιπτώσεις που αφορούσαν τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφερόμασταν σε άτομα με ειδικές ανάγκες, ή σε πιο αδύναμους από μας (σ. σ. και αυτό μια μορφή ρατσισμού είναι). Δεν το μετρούσαμε καν ως πρόβλημα.

            Τώρα όμως είναι και γιγαντώνεται σχεδόν καθημερινά. Ένας Νόμος δυστυχώς δεν θα το λύσει και η εκπαίδευση που είναι ένας ασφαλής τρόπος απαιτεί χρόνια.

            Γι΄ αυτό ίσως ο μόνος δρόμος είναι να θυμόμαστε πιο συχνά πως κατά βάση είμαστε ένας λαός μεταναστών και ότι το μήνυμα που στέλνουν οι δικοί μας που ζουν στο εξωτερικό είναι ξεκάθαρο. «Προσέξτε, γιατί όσα πάθουν οι ξένοι στην Ελλάδα, μπορεί να τα πάθουμε και εμείς εδώ, που όσα χρόνια και αν ζούμε, πάντα θα υπάρχουν κάποιοι που θα μας μετρήσουν ως ξένους».