Πώς γίνονται οι πελάτες, πρώτα πολίτες και έπειτα στρατιώτες;

¨Είναι αλήθεια ότι ζούμε σε συνθήκες πολέμου. Και σε συνθήκες πολέμου απαιτείται εθνική συνεννόηση και συστράτευση όλων¨.

            Οι φράσεις αυτές δεν ανήκουν σε κάποιον στρατιωτικό, ή σε πολεμικό ανταποκριτή, αλλά στον κ. Απόστολο Ταμβακάκη, Διευθύνοντα Σύμβουλο της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας, και συμπεριλαμβάνονται στη συνέντευξη που παραχώρησε στην εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ της Κυριακής (25-9-2011).

            Με τα λόγια του αυτά ο κ. Ταμβακάκης δεν μας λέει κάτι καινούργιο ή άγνωστο, αλλά απλώς επαναλαμβάνει αυτό που είναι κοινός τόπος για όλους στις μέρες μας, όχι μόνο στη χώρα μας, αλλά σε όλο σχεδόν τον κόσμο.

            Βρισκόμαστε σε πόλεμο! Όχι θερμό, με συμβατικά ή πυρηνικά όπλα, ούτε ψυχρό, με δολιοφθορές και τους κατασκόπους να οργιάζουν. Βρισκόμαστε σε πόλεμο που αν και επί της ουσίας έχει τα ίδια σχεδόν κίνητρα με όλους τους μέχρι τώρα πολέμους (θερμούς και ψυχρούς) είναι ο πιο ειλικρινής και συνάμα ο πιο επικίνδυνος.

Η ηθική και η ηθικολογία της πολιτικής.

Οι αποκαλύψεις του πρώην αναπληρωτή διευθυντή Εξοπλισμών κ. Αντώνη Κάντα ακόμα και αν δεν επιβεβαιωθούν πλήρως, μας φέρνουν και πάλι μπροστά σε μια θλιβερή πραγματικότητα. Μέρος του πολιτικού προσωπικού της χώρας που για κάποιο διάστημα συμμετείχε στη διακυβέρνηση της, χρησιμοποιούσε τα αξιώματα του για να αποκομίζει οικονομικά οφέλη.

Το ελληνικό δημόσιο φυσικά ζημιώθηκε και οπωσδήποτε ένα μέρος του συνολικού υπέρογκου χρέους που πασχίζουμε να αποπληρώσουμε οφείλεται σ΄ αυτή την πρακτική. Τώρα, αν είναι το ένα τοις χιλίοις, το ένα τοις εκατό ή πολύ περισσότερο, έχει βεβαίως τη σημασία του, αλλά το σημαντικότερο, μάλλον, είναι άλλο. Δημόσιοι λειτουργοί, επί σειρά πολλών ετών, μας ζημίωσαν όχι επειδή απεδείχθησαν ανίκανοι ή πήραν λανθασμένες αποφάσεις, αλλά διότι φρόντιζαν, κυρίως, για την τσέπη τους. Μας ζημίωσαν, όμως, μόνο οικονομικά ή η ζημιά που προκάλεσαν ήταν πολύ μεγαλύτερη και βαθύτερη;  

Η θλίψη και η ελπίδα των Χριστουγέννων.

            Υπάρχει μια θλίψη αυτά τα Χριστούγεννα. Αν και, σχεδόν, όλα όσα προσδιορίζουν, καθορίζουν και σηματοδοτούν τα Χριστούγεννα των σύγχρονων χρόνων είναι στη θέση τους, δεν καταφέρνουν να κρύψουν αυτή τη θλίψη που μοιάζει να ΄χει απλωθεί παντού μαζί με το γιορτινό διάκοσμο.

            Δεν είναι τα όσα ζήσαμε που φταίνε, ούτε πολύ περισσότερο όσα ζούμε. Είναι που το βλέμμα στρέφεται στο μέλλον και επιστρέφει τρομαγμένο, χωρίς να μπορούν να αμβλύνουν το αίσθημα του φόβου που το ΄χει κυριεύσει οι συνήθεις επαναλαμβανόμενες ευχές. «Χρόνια πολλά» ναι, αλλά τι χρόνια; Αν προσθέσεις επίθετα όπως «κακά» ή «δύσκολα» είναι σαν να προεξοφλείς ένα γραμμάτιο που δεν θέλεις να ΄χεις στην κατοχή σου και ας γράφει το όνομα σου. Αν βάλεις το επίθετο «καλά» δείχνει πως είσαι εκτός τόπου και χρόνου, ή πως αισθάνεσαι σαν να μην σ΄ αφορούν τα όσα γίνονται. Έτσι είναι, όμως; Δεν σ΄ αφορούν;

Το δένδρο και το δάσος στην υπόθεση Λιάπη.

    Βλέπουμε το δένδρο, πάλι, και χάνουμε το δάσος. Ελάχιστη έως μηδαμινή σημασία έχει αν ο πρώην υπουργός Μιχάλης Λιάπης ταξίδεψε στην Κουάλα Λουμπούρ ή στον πλανήτη Αφροδίτη μερικές ώρες μετά τη σύλληψη του για πράξεις που μπορεί να σκεφτόταν, αλλά δύσκολα θα έκανε ο οποιοσδήποτε απλός πολίτης. Σημασία έχει, και μάλιστα μεγάλη, ότι ο απόστρατος πια πολιτικός απεδείχθη ένας ακόμα δάσκαλος που απλώς δίδασκε. Καθ΄ όλη τη διάρκεια της «προσφοράς του στα κοινά», μας φλόμωσε και αυτός  με «διδάγματα», «κορώνες» και ανούσιες μεγαλοστομίες.

            Δεν είναι, όμως, ο μόνος. Είναι απλώς ένας από τους πολλούς που διέγραψαν επιτυχημένη, για τους ίδιους, πορεία στην πολιτική λόγω καταγωγής και ονόματος, κάτι που δεν είναι σίγουρο ότι θα πετύχαιναν εάν έπρεπε να δοκιμάσουν τις δυνάμεις τους σε οποιοδήποτε άλλο χώρο, όπου θα μετρούσαν οι πραγματικές ικανότητες και η αναμφισβήτητη αξία. Ως προς αυτό, όμως, ποιος θα μπορούσε να τους κατηγορήσει; Ή μήπως δεν θα έκανε ακριβώς το ίδιο και οποιοσδήποτε άλλος που θα είχε τις ανάλογες ευκαιρίες;

Χάσαμε ήδη μια γενιά. Πόσες ακόμα;

      Η έρευνα που παρουσιάστηκε πρόσφατα είναι αποκαλυπτική. Eκτός αγοράς εργασίας, εκπαίδευσης ή κατάρτισης, βρίσκεται το 16,9% των νέων έως 24 ετών στην Ελλάδα! Στοιχείο που μας φέρνει στις πρώτες θέσεις μεταξύ των ¨28¨  της Ευρωπαϊκής Ένωσης,  σχετικά με τους NEETs (young people not in education, employment or training), τον όρο με τον οποίο περιγράφεται ο νεανικός πληθυσμός μίας χώρας, ηλικίας 15 έως 24 ετών, που απέχει από κάθε διαδικασία εκπαίδευσης, κατάρτισης και απασχόλησης, δηλαδή είναι «απών» από κάθε μείζονα θεσμική μέριμνα του κοινωνικού κράτους.

Τα συμπεράσματα της έρευνας είναι καταλυτικά, αλλά αξίζει να σταθούμε στα εξής δύο:

1.     Παρατηρείται αύξηση κατά 50% του ποσοστού των NEETs στη χώρα μας, κατά την περίοδο της κρίσης, και

2.     Οι NEETs, αν και δεν αποτελούν νέο φαινόμενο, εντούτοις, τόσο η διακύμανσή τους (διόγκωση), όσο και η περιφερειακή συγκέντρωσή τους, που εντοπίζεται κυρίως στα κράτη μέλη του ευρωπαϊκού Νότου, καταδεικνύουν, σαφώς, την άμεση διασύνδεση του φαινομένου με τις δυσμενείς συνέπειες της πολυεπίπεδης κρίσης και με τις ακολουθούμενες μεθόδους δημοσιονομικής εξυγίανσης.

Οι βασιλικές οικογένειες των «Λιάπης».

         Η υπόθεση του πρώην Υπουργού κ. Μιχάλη Λιάπη έχει δύο πλευρές. Η μια είναι αυτή της παραβατικής συμπεριφοράς ενός ανθρώπου που είχε κάθε λόγο και όλα τα μέσα για να μην φτάσει ως εκεί. Η άλλη είναι αυτή της νοοτροπίας απ΄ την οποία είναι ποτισμένη η πλειοψηφία, δυστυχώς, μιας ολόκληρης τάξης Ελλήνων πολιτών, αυτής των πολιτικών.

            Στην Ελλάδα η βασιλεία εξέπνευσε το 1974, όταν μέσω δημοψηφίσματος οι πολίτες επέλεξαν την κατάργηση της βασιλευόμενης Δημοκρατίας, αλλά οι «βασιλικές» οικογένειες δεν έπαψαν ποτέ να υπάρχουν, ειδικά στην πολιτική.

            «Βασιλικές»  οικογένειες, με μεγαλύτερες και ισχυρότερες αυτές των Οίκων των Παπανδρέου, των Καραμανλήδων, όπου ανήκει και ο κ. Λιάπης, και των Μητσοτάκηδων, που πολλές φορές λειτούργησαν αναπαράγοντας τις παθογένειες και τις αδυναμίες των γαλαζοαίματων.  Απλώς το «ελέω Θεού» αντικαταστάθηκε απ΄ το «ελέω πολιτικού τζακιού».

Το success story και η ανθρωπιστική καταστροφή.

       Αν θέλουμε να είμαστε ρεαλιστές, φτωχοί και γενικά άνθρωποι που αδυνατούν να εξασφαλίσουν ακόμα και τα βασικά μέσα για τη διαβίωση τους, υπάρχουν από τότε που κτίστηκε ο κόσμος αυτός. Και δυστυχώς θα συνεχίσουν να υπάρχουν. Αυτή η παραδοχή, όμως, είναι και το μοναδικό βασικό σημείο συμφωνίας με όσους εξακολουθούν να υποστηρίζουν με νύχια και με δόντια πως η δημοσιονομική προσαρμογή μέσω της σκληρής λιτότητας και των ατελείωτων περικοπών είναι και ο μοναδικός δρόμος. Γιατί ναι μεν φτωχοί και ανήμποροι πάντα υπήρχαν, αλλά έχει σημασία να δούμε με τι ρυθμό αυτοί δημιουργούνταν σε άλλες περιπτώσεις και με τι ρυθμό δημιουργούνται σήμερα, σε συνθήκες ειρήνης μάλιστα.

            Αυτό που συνέβη στην ελληνική κοινωνία τα τελευταία χρόνια αν δεν είναι πρωτοφανές στα παγκόσμια χρονικά είναι σίγουρα μια απ΄ τις ακραίες περιπτώσεις, καθώς η φτωχοποίηση και η εξαθλίωση όλο και περισσότερων πολιτών συντελείται πλέον καθημερινά.

Δεν γίναμε Αργεντινή, ευτυχώς, αλλά τι μας εμποδίζει να γίνουμε;

        Όσοι προέβαλαν και επικαλούνταν το παράδειγμα της Αργεντινής ως αντίλογο στα επαχθή, όντως, μνημόνια, σήμερα δεν θα πρέπει να αισθάνονται και τόσο άνετα. Το τι ακριβώς συνέβη στη χώρα του ταγκό, τι συμβαίνει και πώς οδηγήθηκε στη σημερινή κατάσταση, είναι σημαντικά, καίρια και πολύ σοβαρά ζητήματα, τα οποία για να κατανοήσει και να αξιολογήσει κανείς θα πρέπει να έχει άριστη γνώση και ενημέρωση των συνθηκών και των ιδιαιτεροτήτων που υπάρχουν εκεί. Στοιχεία που δύσκολα μπορεί να φανταστεί κανείς πως διέθεταν εκείνοι που πρότειναν το «παράδειγμα της Αργεντινής», οι οποίοι προφανώς το είπαν για να έχουν κάτι να πουν. Ανεύθυνο, επιπόλαιο, εγκληματικό; Ονομάστε το όπως θέλετε. Η ουσία πάντως δεν αλλάζει.

            Από την άλλη μεριά βέβαια, δεν υπάρχει κανένας λόγος να πανηγυρίζουν οι πολιτικοί αντίπαλοι των οπαδών του «παραδείγματος της Αργεντινής», καθώς ναι μεν δεν γίναμε Αργεντινή, ευτυχώς, αλλά τι μας εμποδίζει να γίνουμε;

"Θα πάμε αδιάβαστοι;"- Ένα εξαιρετικό κείμενο του Στέλιου Ελληνιάδη

Ένα εξαιρετικό κείμενο του κ. Στέλιου Ελληνιάδη, το οποίο δημοσιεύτηκε στο "Περίπτερο Ιδεών". Περιγράφει την πραγματική σχέση του συνόλου του πολιτικού προσωπικού της χώρας με το βιβλίο, αλλά και τη μη σχέση του με τον "κόσμο των ιδεών". Φυσικά τα όσα σημειώνει αφορούν ένα σημαντικό μέρος και των πολιτών. Καταλήγει δε κάνοντας λόγο για την ανάγκη δημιουργίας μιας καμπάνιας για τη στήριξη του βιβλίου, χαρακτηρίζοντας τη ως "ζωτικής σημασίας", αλλά το ερώτημα είναι από ποιούς και πώς; Η απάντηση νομίζω πως είναι εύκολη και αυτονόητη. Από τους ανθρώπους που πιστεύουν ακόμα στο βιβλίο. Όχι απ΄ το Υπουργείο, ή τους θεσμούς που υποτίθεται πως στηρίζουν τον πολιτισμό, αλλά από όσους αντιλαμβάνονται πως δεν είναι δυνατόν να συνεχίσουμε να πορευόμαστε αδιάβαστοι. Υπάρχουν τέτοιοι άνθρωποι αρκεί ο καθένας να κάνει ένα βήμα πίσω απ΄ το εγώ του και να συμμετάσχει σε μια κοινή προσπάθεια αντιλαμβανόμενος πως πλέον κρίνεται το εμείς.   

Μιχ. Πιτένης
Γράφει λοιπόν ο κ. Ελληνιάδης: 

"Για δύο συνεχόμενες θητείες, στην πρώτη δεκαετία της νέας χιλιετίας, σαν γενικός γραμματέας και πρόεδρος του Συλλόγου Εκδοτών Βιβλιοπωλών Αθηνών (ΣΕΒΑ), ξεναγούσα, μεταξύ άλλων καθηκόντων, τους υπουργούς που επισκέπτονταν την ετήσια Έκθεση Βιβλίου στα περίπτερα των εκδοτικών οίκων.

Στο ερώτημά μου εάν διαβάζουν βιβλία, όλοι απαντούσαν ότι τους αρέσει το διάβασμα, αλλά δεν έχουν ελεύθερο χρόνο για διάβασμα. Στα πολύ περισσότερα χρόνια που μπαινοβγαίνω στα βιβλιοπωλεία, σχεδόν σε καθημερινή βάση, σπάνια συναντάω υπουργούς και βουλευτές, παρ’ όλο που οι περισσότεροι απ’ αυτούς έχουν τα γραφεία τους, ή τα γραφεία των κομμάτων τους, στο κέντρο, και τους βλέπω (για την ακρίβεια, τους έβλεπα μέχρι να τους πάρει στο κυνήγι ο κόσμος!) να κυκλοφορούν στους δρόμους πεζοί ή με τους οδηγούς στα αυτοκίνητά τους. Ρωτώντας και τους βιβλιοπώλες σε μικρά και μεγάλα βιβλιοπωλεία, επιβεβαίωσα την αίσθησή μου ότι οι πολιτικοί με θώκους δεν είναι πελάτες τους. Οι ίδιοι βέβαια, δεν το ομολογούν αυτό δημοσίως, αντιθέτως χαίρονται όταν οι δημοσιογράφοι, κοντά στα Χριστούγεννα, τους ρωτούν για τα αγαπημένα τους βιβλία, και με τη βοήθεια κάποιου συνεργάτη ή φίλου, φτιάχνουν μια λίστα που θα κάνει καλή εντύπωση στους βιβλιόφιλους ψηφοφόρους. Θυμάμαι, όταν μου ζητήθηκε από την Ελευθεροτυπία να μιλήσω με τον Γιώργο Παπασωτηρίου, για να επιτρέψει τη φωτογράφιση, με πόση χαρά ο Γερουλάνος δέχτηκε να ποζάρει στο βιβλιοπωλείο της Σταδίου, για μια συνέντευξη με αφορμή το διορισμό του στο υπουργείο Πολιτισμού. Από τα ψάρια του ιχθυοτροφείου στα βιβλία, το άλμα ήταν πελώριο.

Σε… πλειστηριασμό η ιδέα για ενωμένη Ευρώπη.

         Όλη αυτή η διαπραγμάτευση μεταξύ ελληνικής κυβέρνησης και τρόικας για το θέμα της απελευθέρωσης ή όχι των πλειστηριασμών της πρώτης κατοικίας, δεν είναι απλώς μια ακόμα θλιβερή απόδειξη για το ρόλο των αγορών και τις προτεραιότητες που θέτουν, αλλά είναι και εξόχως τραγική τόσο για την κυβέρνηση όσο και για την ιδέα και την έννοια της ενωμένης Ευρώπης.

            Είναι τραγικό για τη σημερινή κυβέρνηση, και για την κάθε ελληνική κυβέρνηση, να παλεύει με νύχια και με δόντια να υπερασπιστεί ένα απολύτως λογικό αίτημα την περίοδο της πιο σκληρής οικονομικής κρίσης που γνώρισε η χώρα, με τις πιθανότητες να μην είναι υπέρ της. Κακά τα ψέματα. Αν η τρόικα και οι δανειστές πουν όχι, όσο εύλογα και πειστικά και να είναι τα επιχειρήματα της κυβέρνησης, θα περάσει το δικό τους και οι Έλληνες πολίτες θα δουν να πέφτει το «τελευταίο οχυρό» τους, καθώς ως τέτοιο εννοούν και λογαριάζουν την κατοικία τους.

Από ορθολογιστές, κήρυκες των άκρων.

            Η άποψη είναι πολύ απλή και φαντάζει και λογική. Χρωστάς, πληρώνεις. Διαφορετικά υφίστασαι τις συνέπειες που προβλέπονται.

            Είναι η άποψη που δεν προωθούν απλώς, αλλά την κραυγάζουν οι οπαδοί της ορθής λογικής και του ορθού λόγου, οι οποίοι τυχαίνει να είναι οι ίδιοι με αυτούς που παλιότερα έφεραν την ταμπέλα του «μεταρρυθμιστή» ή του «εκσυγχρονιστή» της ελληνικής κοινωνίας.

            Σωστή άποψη μόνο που κάπου πάσχει σήμερα διότι πολύ απλά πολλοί απ΄ όσους χρωστούν και δεν πληρώνουν αφενός δεν το κάνουν κατ΄ επιλογήν και αφετέρου το χρέος τους δεν το δημιούργησαν οι ίδιοι, αλλά τους καταλογίσθηκε προς χάριν της σωτηρίας της χώρας.

            Δεν είναι απολύτως σαφές τι λέει γι΄ αυτή την περίπτωση η ορθή λογική, αλλά η ηθική λέει πως ναι μεν σε μια κοινωνία συμβαίνει όλοι, ή οι πολλοί για να είμαστε ακριβέστεροι, να αποπληρώνουν τις συνέπειες που προκαλούν οι αποφάσεις των λίγων, αλλά αυτό δεν πρέπει να γίνεται κατά τέτοιο τρόπο που μπορεί να τους διαλύσει ακόμα και τις ζωές τους. Τουλάχιστον αυτό θα πρέπει να επιβάλει η ηθική που ισχύει για μια σύγχρονη κοινωνία, πολιτών που δεν είναι ισότιμοι μόνο στις υποχρεώσεις αλλά και στα δικαιώματα.

Πόσο χειρότερα θα ήταν με τη δραχμή;

       Το ερώτημα διατυπώνεται πλέον από πολλούς. «Πόσο χειρότερα θα ήταν αν είχαμε επιστρέψει στη δραχμή;».

            Ο χρόνος φυσικά δεν γυρίζει πίσω και οι απαντήσεις που μπορούν να δοθούν είναι υποθετικές και ανάλογα με το πώς βλέπει και κρίνει κανείς τα γεγονότα και τις καταστάσεις. Η πιο… δημοφιλής πάντως απάντηση είναι πως «με την επιστροφή στη δραχμή θα ζούσαμε μια κόλαση»! Σωστά, γιατί τώρα ζούμε έναν επίγειο παράδεισο!

            Τι ζούμε, όμως, σήμερα; Αυτό που εκφράζουν με τις απαντήσεις τους οι άνθρωποι και αποτυπώνουν οι αριθμοί. Απογοήτευση, απελπισία και ανασφάλεια είναι τα βασικά καθημερινά συναισθήματα των περισσοτέρων. Πάνω απ΄ το 25% έχουν μπει ήδη στη ζώνη της φτώχειας και έξη στους δέκα απ΄ τους νέους μας είναι άνεργοι και χωρίς ουσιαστική ελπίδα.

            Ναι, υπάρχει και το πλεόνασμα, αλλά αυτό όσο αναμφισβήτητο και αν είναι δεν μεταφράζεται υπέρ των πολιτών. Το αντίθετο μάλιστα. Σ΄ αυτό το πλεόνασμα οφείλεται εν πολλοίς το 25% των νεόπτωχων και σημαντικό μέρος απ΄ το ποσοστό των άνεργων νέων.

Πώς να περάσει τα στεγανά το κύμα των νέων ανθρώπων και ιδεών;

Πρώην Πρωθυπουργοί, Υπουργοί, Υφυπουργοί, ευρισκόμενοι σε εκούσια ή ακούσια αργία, ¨αργοί¨ δηλαδή, αλλά δηλώνοντες ενεργοί και έτοιμοι ανά πάσα στιγμή να προσφέρουν και να συνεισφέρουν στη σωτηρία της πατρίδας, επανεμφανίζονται κατά καιρούς για να υπερασπιστούν το έργο τους, εάν και εφόσον κρίνουν πως πλήττεται και καθ΄ οποιονδήποτε τρόπο. Τρόπος που μπορεί να είναι η επίσημη δήλωση κάποιου δημοσίου προσώπου μέχρι το περιβόητο στις μέρες μας… τιτίβισμα στο twitter.

Τι λένε; Επί της ουσίας τίποτα, αλλά επί της υστεροφημίας τους πολλά καθώς αυτό τους ενδιαφέρει. Μην και δεν περάσουν αλώβητοι και δαφνοστεφανωμένοι τις πύλες της ιστορίας του τόπου. Τα ονόματα τους γνωστά και εύκολα τα ανασύρει η μνήμη, αλλά το πρόβλημα είναι τελικά οι άνθρωποι ή οι πράξεις τους;

Πώς, όμως, να ξεχωρίσεις το υποκείμενο απ΄ τις ενέργειες του; Ο τρόπος με τον οποίο γαλουχηθήκαμε, εκπαιδευτήκαμε και πορευτήκαμε δεν είναι απλώς ό,τι συνθέτει την προσωπική μας ιστορία, αλλά και το υλικό που τη διαμορφώνει. Οπότε, όσες φορές και αν χρειαστεί να αποφασίσει για τα ίδια θέματα τις ίδιες αποφάσεις θα πάρει, όχι επειδή πιστεύει πέραν πάσης αμφιβολίας πως αυτές είναι οι σωστές, ή οι σωστότερες, αλλά επειδή απλά δεν μπορεί να σκεφτεί άλλες. Τι θέλουν λοιπόν και γιατί δεν μας αφήνουν ήσυχους;