Β΄ ΣΥΜΠΟΣΙΟ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΚΟΖΑΝΗΣ

Σημειώσεις επί προσωπικού. 

Όσοι διακονούν τη γραφή, γνωρίζουν πως είναι μια πορεία μοναχική, μακριά απ' την "...πολλή συνάφεια του κόσμου" και τις "...πολλές κινήσεις κι ομιλίες"*.

Ωστόσο κάθε λογοτεχνική συνεύρεση είναι σαν ένα τραπέζι όπου όλοι οι συμμετέχοντες συνεισφέρουν κι όλοι αρταίνονται.

Όσο κι αν γοητεύεσαι απ' τη φωνή σου, ο αντίλαλος της κάποτε σε κουράζει. Νιώθεις την ανάγκη ν' ακούσεις καινούργιες φωνές, να αισθανθείς συμμέτοχος στις αγωνίες των άλλων, να πειστείς πως παράλληλα βαδίζουμε κι όχι μόνοι.

 Πρώτη φορά συνειδητοποίησα την αξία τέτοιων συναντήσεων το μακρινό 1996, Ιούνιο μήνα, όταν με μπροστάρη τον αείμνηστο Άρη Φακίνο συνδιοργανώσαμε στο χώρο της Κοβενταρείου Δημοτικής Βιβλιοθήκης Κοζάνης την πρώτη συνάντηση συγγραφέων.

 Πήραν μέρος κοντά στους 30 συγγραφείς, αλλά και εκπρόσωποι εκδοτικών οίκων. Αρκετοί, δυστυχώς, δεν βρίσκονται πια κοντά μας, όπως και ο Άρης Φακίνος που δύο χρόνια μετά, το Μάη του 1998, νικήθηκε απ'  την καρδιά του. Μόλις είχε ολοκληρώσει την πρώτη γραφή του τελευταίου μυθιστορήματος του,  "Το όνειρο του πρωτομάστορα Νικήτα". Κυκλοφόρησε απ' τις εκδόσεις Καστανιώτη την ίδια χρονιά. Γι' αυτό μιλήσαμε στη στερνή τηλεφωνική μας επικοινωνία. Του χρωστάω πολλά, αλλά γι' αυτά θα μιλήσουμε μια άλλη φορά...

Για μένα ήταν σημαντικό να τον μνημονεύσω σήμερα με την ευκαιρία της έναρξης του Β΄ Συμπόσιου Λογοτεχνίας της Κοζάνης που διοργανώνει η "Παρέμβαση".

* στίχοι απ' το ποίημα του Κ. Π. Καβάφη "Όσο μπορείς". 

Η εικόνα του σήμερα, είναι οι πράξεις του χθες- Γράφει η Τζένη Μανάκη

Μιχάλης Πιτένης «Η Απόγονος», Εκδόσεις «Σύγχρονοι Ορίζοντες»

 «Πού κρύβεται η αλήθεια σ΄έναν κόσμο, ο οποίος συνεχώς μεταμορφώνεται; Μπορεί το παρελθόν να ερμηνεύει το παρόν και, ίσως, να δείχνει και το μέλλον;»

Ο Μιχάλης Πιτένης με όχημα έναν σύγχρονο μύθο με στοιχεία θρίλερ,  συνθέτει ένα έργο – εκτενές  σχόλιο πάνω στα ιστορικά γεγονότα του β΄ παγκοσμίου πολέμου, τις κοινωνικοπολιτικές απηχήσεις στον ευρωπαϊκό χώρο, και με εμφανή την δημοσιογραφική του ιδιότητα, επιχειρεί μέσω των διαλόγων των ηρώων, κατά την πορεία της αφήγησης, να συγκρίνει τις τρέχουσες πολιτικοοικονομικές συνθήκες με εκείνες που γιγάντωσαν την εξάπλωση του ναζισμού, που »βλέπει» να επέρχεται,  φορώντας άλλο μανδύα.

«Σε κάθε μεγάλη σφαγή στην Ιστορία της ανθρωπότητας πάντοτε υπήρχε ένα ιδεολογικό, θρησκευτικό ή όπως αλλιώς θες πες το περίβλημα, αλλά στον πυρήνα τους υπήρχε πάντοτε η ίδια απληστία.

• Για το χρήμα, τα πάντα γίνονται για το χρήμα»

Η ηρωίδα του, Μαριάννα Ανδρέου, μία σύγχρονη μαχόμενη δικηγόρος ανυποψίαστη για το υπόβαθρο της Οργάνωσης »Η Γερμανία για την ενωμένη Ευρώπη», συμμετέχει σ’ ένα συνέδριο της, στο Μόναχο του 2012, όπου γνωρίζεται και συνδέεται ερωτικά με τον πρόεδρο, Ότο Σαντάου, παρά τον προβληματισμό της από ένα περίεργο περιστατικό βίας που συνέβη παρουσία της, στο γραφείο του. Περιφερόμενη στο σύγχρονο Μόναχο συναντά τον άνθρωπο – θύμα του περιστατικού. Πρόκειται για τον Ενρίκε Ρόχας εγγονό μιας τσιγγάνας κι ενός στρατιώτη της Βέρμαχτ, οι ερωτήσεις του οποίου αν είναι κι εκείνη παιδί της Βέρμαχτ ή απόγονος των lebensborn *,την προβληματίζουν. ( *πρόκειται για το πρόγραμμα πρόνοιας που στήθηκε στη Γερμανία για προστασία των γυναικών των αξιωματικών των Ες Ες, επεκτάθηκε σε μαιευτήρια, βρεφοκομεία για ανύπαντρες μητέρες – αρκεί να πληρούσαν τα φυλετικά κριτήρια – και αργότερα και σε άλλες χώρες, κυρίως στη Νορβηγία λόγω των »άριων» χαρακτηριστικών των πολιτών της).

Οι ακροδεξιοί ξανάρθαν...

Η άνοδος της ακροδεξιάς σ' όλη την Ευρώπη και η είσοδος της στα Κοινοβούλια των κρατών είναι γεγονός εδώ και χρόνια. Το ότι από χθες μπήκε και στο Κοινοβούλιο της Γερμανίας έχει ιδιαίτερη σημασία καθώς κάτι τέτοιο αφενός είχε να συμβεί από το Β'  παγκόσμιο πόλεμο και αφετέρου λόγω της ηγετικής θέσης αυτής της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ευρώπη γενικότερα.

Οι ακροδεξιοί ξανάρθαν και όλα δείχνουν πως θα μείνουν καθώς μια σειρά από σοβαρά θέματα (προσφυγικό, οικονομική κρίση, ανισότητες μεταξύ κρατών και μέσα στις ίδιες τις κοινωνίες κ.α.) θρέφουν και συντηρούν τέτοιου είδους μορφώματα, ειδικά όταν αντί να λυθούν διογκώνονται καθημερινά.

Το 2017 δεν είναι φυσικά 1933 (άνοδος του Χίτλερ) στην εξουσία, ούτε είναι ίδιες οι κοινωνίες και οι συνθήκες. Αυτό όμως δε σημαίνει πως αποκλείεται να ζήσουμε ανάλογες δύσκολες καταστάσεις που όχι μόνο δεν θα δώσουν λύσεις στα πολλά και μεγάλα προβλήματα που μας ταλανίζουν, αλλά θα μας οδηγήσουν σε νέες, χειρότερες ίσως, περιπέτειες.

Την Παρασκευή 20 Ιουνίου 2014 δημοσίευσα ένα άρθρο με τον τίτλο: "Στα χέρια των ακροδεξιών η χριστιανική Ευρώπη;" Στο άρθρο εστίαζα στην έξαρση του φόβου της μετατροπής της παραδοσιακά χριστιανικής Ευρώπης σε μουσουλμανική λόγω της αθρόας, και ανεξέλεγκτης σε πολλές περιπτώσεις, εισροής προσφύγων, μουσουλμάνων στο θρήσκευμα, που διόγκωναν τις ήδη μεγάλες κοινότητες ομοθρήσκων τους σε όλη τη γηραιά ήπειρο. Έναν φόβο που εκμεταλλεύονται στο έπακρο τα ακροδεξιά μορφώματα και γιγαντώνονται επενδύοντας και σ' αυτόν, μαζί φυσικά με όλα τα άλλα μεγάλα και σημαντικά προβλήματα που μας απασχολούν πλέον όλο και περισσότερο, έχοντας δυσκολέψει σε μεγάλο βαθμό τη ζωή μας.      

        

Όποιος ενδιαφέρεται, μπορεί να διαβάσει το άρθρο εδώ: http://pitenis.blogspot.gr/2014/06/blog-post_20.html#more

Ο Κοζανίτης Γεώργιος Λασσάνης και ο Ν. Καζαντζάκης

Συνδέεται ο Κοζανίτης λόγιος και πολιτικός Γεώργιος Λασσάνης με έναν εκ των μέγιστων των ελληνικών γραμμάτων, το Νίκο Καζαντζάκη;

Συνδέεται καθώς ο λογοτέχνης κέρδισε ένα από τα βραβεία του Λασσάνειου Δραματικού Αγώνα που χρηματοδοτούνταν από το κληροδότημα του αγωνιστή του '21.

Ο Γεώργιος Λασσάνης (1793- 1870) ήταν λόγιος και πολιτικός από την Κοζάνη. Ανέπτυξε δραστηριότητα ως συγγραφέας, δραματουργός και δάσκαλος ενώ παράλληλα συμμετείχε στην επανάσταση του 1821. Ήταν συνεργάτης του Αλέξανδρου Υψηλάντη και βοήθησε στην προετοιμασία της ελληνικής επανάστασης στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες. Μετά την ίδρυση του ελληνικού κράτους κατέλαβε διάφορα αξιώματα.  

O Λασσάνειος Δραματικός Αγώνας του Πανεπιστημίου Αθηνών θεσπίστηκε δέκα εννέα (19) χρόνια μετά το θάνατο του, το 1889, και διήρκησε μέχρι το 1910, με κάποια χρονικά κενά,  αξιοποιώντας το κληροδότημα του Γεωργίου Λασσάνη. Τα έπαθλα ήταν δύο, ένα για τη συγγραφή τραγωδίας και ένα κωμωδίας, η οποία θα απεικόνιζε τα νεοελληνικά ήθη σε μια προσπάθεια τόνωσης του ενδιαφέροντος για σύνθεση έργων με ελληνικά θέματα.*

Παραλογισμός...

Την περίοδο του ψυχρού πολέμου η ανθρωπότητα ζούσε, ως ένα σημείο, με το φόβο μήπως το κουμπί με τα πυρηνικά όπλα (σε Δύση ή Ανατολή) βρεθεί σε ακατάλληλα χέρια.

Σήμερα και τριάντα χρόνια, περίπου, μετά, το φόβο ενσαρκώνει ένας στρουμπουλός δικτάτορας και μια μικρή χώρα, όπου οι κάτοικοι φυτοζωούν και ελέγχεται ακόμα και η παραμικρή κίνηση τους καθημερινά και επί 24ώρου βάσεως, την οποία οι διαφυγόντες περιγράφουν ως φυλακή ή ως ένα στρατόπεδο καταναγκαστικών έργων.

 Παραλογισμός, ή απλώς αυτός είναι ο άνθρωπος ζει χωρίς αρετή; Ο μέγας Αριστοτέλης το εξήγησε άριστα στα Πολιτικά του λέγοντας:   

"Διότι, όπως ο άνθρωπος, όταν πετύχει την πλήρη ηθικοπολιτική του ανάπτυξη, είναι το τελειότερο ζώο, έτσι είναι το χειρότερο απ' όλα, όταν ζει χωρίς νόμους και σύστημα απονομής δικαιοσύνης. Η χειρότερη μορφή αδικίας είναι βεβαίως εκείνη που διαθέτει όπλα. Και ο άνθρωπος γεννιέται έχοντας ως όπλα τις δυνατότητές του για διανοητικές και ηθικές αρετές. Αυτά όμως μπορεί να τα χρησιμοποιήσει κατεξοχήν και για αντίθετους σκοπούς. Γι' αυτό ο άνθρωπος χωρίς αρετή είναι το πιο ανόσιο και άγριο ζώο και σχετικά με τις σαρκικές και γαστριμαργικές απολαύσεις το χειρότερο απ' όλα..."

Κι ο στρουμπουλός δικτάτορας από σαρκικές και γαστριμαργικές απολαύσεις άλλο τίποτα, καθώς απ'  ό,τι δείχνουν οι φωτογραφίες ίσως να είναι ο μοναδικός ευτραφής στη χώρα του, ο οποίος, την ώρα που οι εξαθλιωμένοι υπήκοοι μπορούν να αισθάνονται ευγνώμονες επειδή απλώς επιβιώνουν, συλλέγει πανάκριβα αυτοκίνητα, συλλογή που πλέον εμπλουτίζει και διευρύνει με ακόμα ακριβότερους πυραύλους.    

“Η προφητεία του Μότσαρτ” και ο Πιέρ Ωγκύστ Ρενουάρ

“ Η Gabrielle με την κοσμηματοθήκη”. Το αγαπημένο μοντέλο του Πιέρ Ωγκύστ Ρενουάρ σ’ έναν από τους πίνακες της σειράς που δημιούργησε με μοντέλο εκείνη. Το τριαντάφυλλο, στα μαλλιά ή στο χέρι, μπροστά σε αόριστο φόντο, πάντοτε παρόν ως το σύμβολο της νεότητας του μοντέλου. Η πρωταγωνίστρια της προφητείας του Μότσαρτ είναι η Gabrielle του Πιέρ Ωγκύστ Ρενουάρ. Η εκλεκτή που ταξίδευε από τόπο σε τόπο μες τις δεκαετίες και τους αιώνες, αλώβητη απ' το χρόνο.

“…Αέρινη, σχεδόν άυλη, με το κορμί της να ακολουθεί τις νότες της μουσικής, λες και ήταν μια απ’ αυτές, έχοντας ξεπηδήσει κι αυτή απ’ το σαξόφωνο. Χέρια υψωμένα, καρποί λυγισμένοι και παλάμες να περιστρέφονται ακολουθώντας την τροχιά των λεπτών και μακριών δαχτύλων. Μαλλιά, μαύρος καταρράκτης που χυνόταν πάνω στο μοβ παλτό της και τα λεπτά μακριά της πόδια, το ένα καρφωμένο στη γη και το άλλο να περιστρέφεται γύρω του. Το ροζ μαντίλι ξέφυγε απ’ τον λαιμό της, παρασύρθηκε απ’ τον αέρα και ήρθε προς το μέρος του. Γλίστρησε μέσα απ’ την παλάμη του και προσγειώθηκε απαλά μπρος στα πόδια του σαξοφωνίστα. Εκείνος έσκυψε, το μάζεψε και του το πρόσφερε, προτρέποντάς τον μ’ ένα νεύμα του κεφαλιού να της το επιστρέψει. Ο Μαρσέλ αποσβολωμένος, παρατήρησε το μελαψό πρόσωπο του ηλικιωμένου σαξοφωνίστα, απ’ τα μάτια και κάτω, καθώς το μέτωπό του το κάλυπτε η ρεπούμπλικα με την κόκκινη κορδέλα.

Πήρε το μαντίλι και στράφηκε προς το μέρος της. Άφαντη. Στράφηκε προς τον σαξοφωνίστα. Άφαντος και εκείνος. Έφερε το μαντίλι στη μύτη του και απόλαυσε το άρωμά του. Μύριζε φρεσκοκομμένο τριαντάφυλλο…” (2)

Υ.Γ. 1: “ Η Gabrielle με την κοσμηματοθήκη”- 1910, ελαιογραφία σε μουσαμά- Γενεύη, συλλογή Skira

        2:  Απόσπασμα από το βιβλίο “Η προφητεία του Μότσαρτ”- Σύγχρονοι Ορίζοντες- 2010