¨Ο κήπος του χειμώνα¨ της Kristin Hannah
(εκδόσεις
ΚΛΕΙΔΑΡΙΘΜΟΣ)
“Όλες
οι ευτυχισμένες οικογένειες μοιάζουν η μια με την άλλη, η κάθε δυστυχισμένη
είναι δυστυχισμένη κατά το δικό της τρόπο.”
Όταν η αποστεωμένη και
εξαντλημένη απ’ την πείνα και τις κακουχίες νεαρή ρωσίδα, που με δυσκολία
στέκεται στα πόδια της, παίρνει στα χέρια της ένα αντίτυπο της πρώτης έκδοσης
του βιβλίου του Λέων Τολστόι ΑΝΝΑ ΚΑΡΕΝΙΝΑ για να το κρύψει και να το
προστατέψει μαζί με τους άλλους θησαυρούς της βιβλιοθήκης του Λένινγκραντ απ’
τους Ναζί που είναι προ των πυλών, δεν μπορεί να φανταστεί πως η φράση με την
οποία ξεκινά αυτό το μεγαλειώδες έργο θα χαρακτηρίσει, όσο καμιά άλλη, τη
μετέπειτα ζωή της. Μια ζωή που ενώ θα προχωρήσει και θα εξελιχθεί ομαλά σ’ ένα
διαφορετικό, μακρινό, περιβάλλον, θα τη σκιάζουν πάντα τα τραγικά και
ανομολόγητα γεγονότα της πρώτης νιότης. Χαίνουσες πληγές που δεν επουλώνονται
ποτέ εξ αιτίας των απωλειών που τις χάραξαν.
Η αμερικανίδα συγγραφέας Kristin Hannah
μας
συστήθηκε πριν λίγο καιρό μέσω των εκδόσεων ΚΛΕΙΔΑΡΙΘΜΟΣ με το πολύ σημαντικό
βιβλίο της ¨Το αηδόνι¨. Επανέρχεται μ’ ένα εξίσου ξεχωριστό μυθιστόρημα ¨Ο κήπος του χειμώνα¨, από τις ίδιες
εκδόσεις, και καταφέρνει να μας πείσει πως με τις λέξεις της δεν πλάθει μόνο,
με ιδιαίτερη επιδεξιότητα, συγκλονιστικές ιστορίες. Το κυριότερο είναι πως
ανατέμνει με μεγάλη μαεστρία τους χαρακτήρες των ηρώων της και πετυχαίνει να
δώσει στον καθένα τη δική του ταυτότητα που τον καθιστά μοναδικό και
αναγνωρίσιμο.
¨Ο κήπος του χειμώνα¨ ξεκινά
συστήνοντας μας μια, τυπική, αμερικάνικη οικογένεια των αρχών του 21ου
αιώνα. Τα μέλη της, απόλυτα προσαρμοσμένα και εναρμονισμένα με τους ρυθμούς και
τις απαιτήσεις της εποχής τους, φαίνεται να ζουν κοντά και ταυτόχρονα μακριά,
χωρίς ουσιαστική επικοινωνία. Ο πατέρας της οικογένειας που είναι ο ένας και
μοναδικός πραγματικός κρίκος ανάμεσα στη μητέρα, τη γυναίκα του, και τις δύο
κόρες τους λίγο πριν πεθάνει κάνει την ύστατη προσπάθεια να τις φέρει κοντά.
Φεύγει έχοντας αποσπάσει την υπόσχεση απ’ όλες πως θα το προσπαθήσουν. Δεν
είναι εύκολο, ούτε απλό. Μητέρα και κόρες, ξένες μεταξύ τους σ’ όλη τους τη
ζωή, πριν επικοινωνήσουν πρέπει να γνωριστούν. Η μόνη τους επιλογή ένα παραμύθι
που συνήθιζε πάντα να λέει η μητέρα που αν και διαθέτει πρίγκιπες και άμαξες,
δεν είναι ένα κλασικό παραμύθι με τη γνωστή κατάληξη “ και έζησαν αυτοί καλά
και εμείς καλύτερα.” Είναι μια ιστορία άφατου ανθρώπινου πόνου που πατάει σε
δύο σκοτεινές και ζοφερές εποχές της πάλαι ποτέ Σοβιετικής Ένωσης. Τα μαύρα χρόνια
των διώξεων του Στάλιν πριν το Β΄ παγκόσμιο πόλεμο και το διάστημα της
πολιορκίας του Λένινγκραντ απ’ τους Γερμανούς.
Η Kristin Hannah μας
ταξιδεύει σ’ αυτές τις δύο συνεχόμενες εποχές, ξαναζωντανεύοντας τες με
ανατριχιαστικές λεπτομέρειες, μέσα απ’ τις οποίες ο αναγνώστης θέλοντας και μη
μεταφέρεται εκεί και συμπάσχει με τους ταλαιπωρημένους και βασανισμένους αυτούς
ανθρώπους που μετατράπηκαν από τη μια μέρα στην άλλη από κυνηγημένοι και
φοβισμένοι πολίτες ενός σκληρού ολοκληρωτικού καθεστώτος, σε μαχητές που έδιναν
τον υπέρ πάντων αγώνα με γυμνά παγωμένα χέρια για να υπερασπιστούν όχι απλώς μια
πατρίδα, αλλά την ίδια τους την ύπαρξη.
Η πρωταγωνίστρια του βιβλίου
επιβιώνει. Στη νέα της πατρίδα, τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, όπου θα
βρεθεί από τύχη ανοίγει ένα καινούργιο κεφάλαιο στη ζωή της. Η προηγούμενη όμως
δεν ξεχνιέται ποτέ. Το μαρτυρά η μόνιμη θλίψη στα μάτια της, οι μοναχικές ώρες
της στον προσωπικό της κήπο, η αλλοπρόσαλλη και ακατανόητη για τους άλλους
συμπεριφορά της, ακόμα και προς τις ίδιες τις κόρες της. Ό,τι έζησε πριν είναι
αποθηκευμένο στο παραμύθι που πολλές φορές διηγείται. Κωδικοποιημένο και
ωραιοποιημένο. Έχει όλα όσα χρειάζεται για να ευτυχήσει και παραμένει
δυστυχισμένη. Δεν είναι αγνώμων απέναντι στον άνθρωπο που της πρόσφερε τη δυνατότητα
να ξεκινήσει απ’ την αρχή και να ξεφύγει απ’ τη μοίρα πολλών επιζησάντων που
ενώ γλίτωσαν απ’ τον πιο αιματηρό πόλεμο της ανθρωπότητας βούλιαξαν και
γονάτισαν τον καιρό της ειρήνης, ανήμποροι να απαλλαγούν απ’ τη φρίκη όσων
έζησαν και τα φαντάσματα των απωλειών τους. Δυσκολεύεται καθώς δεν είναι εύκολο
να διαχειριστεί και να συμφιλιωθεί με τις
δικές της αναμνήσεις που είναι εκεί δίπλα της, σε κάθε βήμα της. Μετά το
θάνατο του άνδρα της αντιλαμβάνεται πως και τα δικά της περιθώρια στενεύουν και
δε θέλει να φύγει παίρνοντας μαζί της τα μυστικά της. Όσο δύσκολο είναι, όμως,
γι’ εκείνη να τα αποκαλύψει, άλλο τόσο είναι και για τις κόρες τους να τα
αποδεχθούν. Κάτι που τελικά γίνεται βήμα, βήμα και ενώ η γέφυρα που θα τις
κάνει να επικοινωνήσουν χτίζεται και απ’ τις δύο μεριές. Μια γέφυρα που δεν
ενώνει απλώς μια μάνα με τις κόρες της, αλλά συστήνει και φέρνει στο σήμερα
γεγονότα που δεν θα ‘πρεπε για κανένα λόγο να λησμονηθούν.
¨Ο κήπος του χειμώνα¨ είναι μια
έξοχη ιστορία αγάπης για την ίδια τη ζωή και συνάμα μια κριτική θεώρηση της
λεηλασίας των ανθρώπινων υπάρξεων που μπορεί να κινείται μέσα σ’ ένα
συγκεκριμένο ιστορικό πλαίσιο και σε προσδιορισμένους χώρους, ωστόσο θα
μπορούσε να την εντοπίσει και να την αναγνωρίσει κανείς σε πολλές άλλες
περιόδους από την κτήση του κόσμου αυτού μέχρι σήμερα. Αυτό κατά τη γνώμη μου
είναι και το μεγαλύτερο επίτευγμα της Kristin Hannah καθώς
πέτυχε να συνθέσει ένα βιβλίο που ανήκει και θα ανήκει σε κάθε εποχή, άξιο να
διαβαστεί σήμερα, όπως και στο μέλλον.
