Παύλος Τζερμιάς: Μια σύντομη αλλά ευτυχής γνωριμία.

Ως είδηση προβλήθηκε ελάχιστα και το πληροφορήθηκα, τυχαία, καθυστερημένα. Στις 13 Μαΐου 2016 έφυγε απ΄ τη ζωή στα 90 του ένας σημαντικός άνθρωπος, ο Παύλος Τζερμιάς.  

Ποιος ήταν ο εκλιπών;

Σύμφωνα με το The Book’s Journal «ο ακαδημαϊκός και φιλόσοφος Παύλος Ν. Τζερμιάς, ήταν μια σημαντική μορφή της ελληνικής σκέψης, σχετικά απροσπέλαστη στην Ελλάδα αλλά με σημαντική ακαδημαϊκή δράση στο  εξωτερικό.

Ο Παύλος Ν. Τζερμιάς είχε τη φήμη ενός διανοητή που, καθώς επισημαίνει το πολύτομο Historisches Lexikon der Schweiz, συνέβαλε σημαντικά στην προώθηση των ελληνικών σπουδών. Ο στοχαστής, στο έργο του, προσέγγισε την ελληνική φιλοσοφική σκέψη με πυξίδα την κοινωνική δικαιοσύνη σε συνθήκες ελευθερίας. Όπως τονίζεται στον πρόλογο του βιβλίου του Περιήγηση στην ελληνική φιλοσοφία (Ι. Σιδέρης, 2011), η ανθρωπιστική ουσία του κλασικού ελληνικού πολιτισμού αποτελεί πολύτιμη περιουσία ολόκληρης της ανθρωπότητας, ιδιαίτερα στους δύσκολους καιρούς μιας κρίσης όχι μόνο κοινωνικοοικονομικής, αλλά και ιδεολογικοπολιτικής, πνευματικής και ηθικής.

Ευρωπαϊστής, βενιζελικός, υπέρμαχος ενός ελληνικού φιλελεύθερου δυτικού τρόπου ζωής (τις κατευθύνσεις του οποίου, θεωρούσε, καθόρισε στη μεταπολίτευση ο Κωνσταντίνος Καραμανλής), ασχολήθηκε με τα μεγάλα θέματα του ελληνισμού (Κυπριακό, σύγχρονη ταυτότητα, ο ρόλος του Βυζαντίου, ο ελληνικός εθνικισμός κ.λπ.). Δεν ήταν πάντα εύστοχος, μεγάλο τμήμα του έργου του αναλώθηκε στην ποσότητα (έγραψε 42 ογκώδη στην πλειονότητά τους βιβλία), σε βάρος της πρωτοτυπίας και της διεισδυτικότητας. Ωστόσο, ήταν ένας διανοούμενος με γερή σκευή, ιδιαίτερα ανήσυχος και παρεμβατικός στην περιοχή των πνευματικών συζητήσεων.

Εγώ τα λέω, αυτός τα γράφει…

Ένα απ΄ τα πολλά που οφείλω στον πατέρα μου είναι πως παρότι διαθέτει μια έντονη προσωπικότητα δεν προσπάθησε ποτέ να επηρεάσει τη δική μου. “Σου έχω εμπιστοσύνη”. Τρεις λέξεις του στην ηλικία των 18 χρόνων όταν αποχωρίστηκα οριστικά το πατρικό σπίτι και άρχισα το δικό μου ταξίδι με πρώτο σταθμό την Ιταλία και την Περούτζια με συντροφεύουν έκτοτε και είναι οι ίδιες λέξεις που θέλησα να πάρουν και τα δικά μου παιδιά στις αποσκευές τους.

Το 1997, περίοδος της αποκριάς, έχουμε ανεβάσει με τη θεατρική μας ομάδα των ΟΧΛΗΡΩΝ στην Αίθουσα Τέχνης της Κοζάνης, τη δική μου σατιρική ηθογραφία «Πού ΄ν΄  τσ΄ οι άλλοι» (δηλαδή, Πού είναι οι άλλοι). Τίτλος εμπνευσμένος από ένα δικό του ευφυολόγημα (κυκλοφορούσε σ΄ όλη την πόλη απ΄ το 1975 όταν και επέστρεψε απ΄ την 14μηνη παραμονή του στην Αμερική. Όταν τον ρωτούσαν «πώς πέρασες στη Νέα Υόρκη Λοχαγέ;», το προσωνύμιο του, έλεγε πως σε μια απ΄ τις δουλειές που εργάστηκε ήταν και ένα υπόγειο μεγάλου εστιατορίου, όπου έπλενε πιάτα. Με το που τον οδήγησε εκεί το αφεντικό, του έδειξε ένα ασανσέρ απ΄ το οποίο θα κατέβαιναν τα πιάτα , απ΄ όπου έπρεπε να τα βγάζει και να τα πλένει. Ο πατέρας μου τότε τον ρώτησε: «Μόνος μου θα είμαι;». «Όχι» απάντησε το αφεντικό. «Θα έρθουν και άλλοι». Το ασανσέρ άρχισε να ανεβοκατεβαίνει, τα πιάτα στοιβάζονταν, ο πατέρας μου έπλενε, ψυχή όμως δε φαινόταν. Οπότε κάποια στιγμή γυρίζει και λέει: «Πού ΄ν΄ τσ΄ οι άλλοι;»).

Στις τέσσερις παραστάσεις που δόθηκαν, με εξαιρετική επιτυχία καθώς κόπηκαν 5.500 εισιτήρια!- ήταν στην είσοδο του θεάτρου και δεχόταν συγχαρητήρια για το γιο του, λέγοντας: «Σας άρεσε; Ξέρετε εγώ τα λέω και αυτός τα γράφει»!

Να ΄σαι καλά Λοχαγέ μου. Να λες όσα περισσότερα μπορείς για να μ΄ εμπνέεις. Να συνεχίσεις να κυκλοφορείς μες τον κόσμο όπως μόνο εσύ ξέρεις κι ας βράδυνε πια το βήμα σου και διαμαρτύρεσαι πως σου πονούν τα πόδια. Να περπατάς γιατί στ΄ αχνάρια που αφήνεις πίσω σου μπορεί να μην πατήσουμε ποτέ η Στέλλα και γω, αλλά θα τα αναζητούμε πάντα καθώς εκεί θα υπάρχει κάτι και από μας… 

Εκπομπή "Πορεύεσθαι κατά τέχνη"- Δευτέρα 6 Ιουνίου 2016- West Channel- Φιλοξενούμενη η ζωγράφος Τούλα Χαριτίδου.

https://www.youtube.com/watch?v=3zHGu09XHw8

Εκπομπή "Πορεύεσθαι κατά τέχνη"- Δευτέρα 6 Ιουνίου 2016- West Channel- Φιλοξενούμενη η συγγραφέας κ. Ρένα Ρώσση- Ζαΐρη

https://www.youtube.com/watch?v=d-gnZLcq3zI

Μ΄ ένα φορτηγό μπαρκάρισα…

“Κι αν δεν μπορείς να κάμεις την ζωή σου όπως την θέλεις,

τούτο προσπάθησε τουλάχιστον

όσο μπορείς: μην την εξευτελίζεις

μες στην πολλή συνάφεια του κόσμου,

μες στες πολλές κινήσεις κι ομιλίες.

Μην την εξευτελίζεις πηαίνοντάς την,

γυρίζοντας συχνά κ’ εκθέτοντάς την

στων σχέσεων και των συναναστροφών

την καθημερινήν ανοησία,

ώς που να γίνει σα μια ξένη φορτική”.

Κ.Π. Καβάφης- ΟΣΟ ΜΠΟΡΕΙΣ

Προσφεύγω σε κείμενα αγαπημένα, ως να ‘ναι ασφαλή καταφύγια που δεν προφυλάσσουν απ΄ τις βόμβες, γιατί άλλωστε; Δεν έχουμε πόλεμο… - αλλά από εκείνη τη μακρόσυρτη και συριστική οχλοβοή των πολυσύχναστων δρόμων, όπου τα μάτια εγκλωβισμένα στην αέναη κίνηση συμπαρασύρουν και την ακοή σε μια αποχαύνωση που τη ναρκώνει πριν προλάβει να καταλάβει πως τη νεκρώνει τελικά.

Προσφεύγω. Επιλέγω σκοπίμως αυτό το ρήμα, αντί για το «προστρέχω». Το επιλέγω γιατί έχει μέσα του τη λέξη φυγή. Από πού όμως και πώς να φύγεις;

“Ένα το χελιδόνι  κι η Άνοιξη ακριβή

Για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλειά πολλή

Θέλει νεκροί χιλιάδες να ΄ναι στους Τροχούς

Θέλει κι οι ζωντανοί να δίνουν το αίμα τους.”

Οδυσσέας Ελύτης- ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ

Θυμάμαι το φίλο μου, τον καλό συγγραφέα, μα πάνω απ΄ όλα ξεχωριστό άνθρωπο, Μήτσο Κασόλα να διαφωνεί σφόδρα με τους στίχους αυτούς του Ελύτη και να τους παραφράζει βάζοντας στη θέση των χιλιάδων νεκρών ζωντανούς και αρνούμενος να εκχωρήσει ούτε μια στάλα αίμα των ζωντανών για να γυρίσουν, επιτέλους, αυτοί οι Τροχοί.