Φύλακες της συλλογικής μας μνήμης

(Φωτογραφία της Σούλας Παλέντζα από τη συλλογή της για την αποκριά στην Κοζάνη)

Αποκριά στην Κοζάνη. Έθιμο συνυφασμένο με την ιστορική εξέλιξη της πόλης και απόδειξη πως ό,τι είναι καλά στερεωμένο στη συλλογική συνείδηση θυμίζει σκαλισμένο βράχο που το λειαίνει ο χρόνος χωρίς ωστόσο να καταφέρει να εξαφανίσει το αρχικό αποτύπωμα. Ένα αποτύπωμα στο οποίο εδράζεται ό,τι συνεισφέρουν διαρκώς οι γενιές πριν δώσουν τη σκυτάλη στις επόμενες που θα εντάξουν το έθιμο στην εποχή τους προσαρμόζοντας το αναλόγως, κρατώντας όμως ανέγγιχτη την αδιόρατη κλωστή που το ενώνει με τη μήτρα του.

Λογοτεχνία, θεατρικός λόγος, μουσική, εικαστικές τέχνες, συνέβαλαν στη διαιώνιση και ενίσχυση του μύθου της αποκριάς στην Κοζάνη, με τη φωτογραφία να συνεισφέρει κι εκείνη αποθησαυρίζοντας στιγμές που άλλες δείχνουν επαναλαμβανόμενες και άλλες διεκδικούν επάξια το χαρακτηρισμό της μοναδικής ή της ανεπανάληπτης.

Πλήθος ικανών και άξιων φωτογράφων ακροβολίζονται τις 12 μέρες της αποκριάς πέριξ των Φανών, ως άλλοι ελεύθεροι σκοπευτές,  και ενίοτε εισχωρούν ανάμεσα στους καρναβαλιστές πασχίζοντας να περάσουν απαρατήρητοι καθώς επιδιώκουν το διαφορετικό και το πρωτότυπο που συνήθως προκύπτει εν αγνοία των πρωταγωνιστών και ελλείψει σκηνοθεσίας που μπορεί να βάζει σε τάξη το πλάνο αλλά σβήνει τον όποιο αυθορμητισμό και την αλήθεια του.

Μια εκ των ελεύθερων σκοπευτών, ισότιμο μέλος του τάγματος των ατάκτων που οπλοφορούν νύχτα μέρα στην πόλη φέροντας ελαφρύ ή βαρύτερο φωτογραφικό εξοπλισμό, η Σούλα Παλέντζα. Φωτογράφος της αθέατης καθημερινότητας μας, κρατά ανοιχτό στα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα της και το φάκελο "αποκριά", όπου αρχειοθετεί χρόνο με το χρόνο τα βήματα και την εξέλιξη της, όχι μόνο μέσω όσων καταγράφει ο δικός της φακός αλλά και μέσω των στιγμιότυπων που ανασύρει με επιμονή και υπομονή από οικογενειακά άλμπουμ ή της προσφέρονται από φίλους και γνωστούς.

Έτσι, συμβάλει κι εκείνη μαζί με τόσους άλλους, σε διάφορους τομείς, που δεν δίνουν απλώς κάτι απ'  το υστέρημα της τσέπης τους αλλά απ' το περίσσευμα της ψυχής τους, για να περισώσουν όσα αναδεικνύουν το χαρακτήρα και την ταυτότητα της Κοζάνης.

Ερασιτέχνες της φωτογραφίας, του γραπτού και προφορικού λόγου, των εικαστικών τεχνών, άνθρωποι πολυμελών ή ολιγομελών συλλόγων, λειτουργούν ως φύλακες της συλλογικής μνήμης και φροντίζουν να μην σκεπάσει η σκόνη της λήθης το παρελθόν της πόλης που έχει λόγο για το παρόν της και είναι μια στέρεη βάση για το μέλλον της.