Ένα επιτυχημένο εγχείρημα από το ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, 17 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2020 00:00

Για το μιούζικαλ «Χριστούγεννα ξανά» των Μιχάλη Πιτένη και Παναγιώτη Δημόπουλου σε σκηνοθεσία Ευθύμη Χρήστου, το οποίο παρουσιάστηκε από το ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης.

Της Ιωάννας Κωσταρέλλα

Έχει γίνει –και εξακολουθεί να γίνεται– πολύς λόγος για το αν τα ΔΗΠΕΘΕ καταφέρνουν να υπηρετούν το όραμα της Μελίνας που, σε γενικές γραμμές, στόχευε στην πολιτιστική αποκέντρωση, με την ίδρυση κυττάρων δημιουργίας και παραγωγής πολιτισμού στην ελληνική περιφέρεια. Ένα όραμα που φαίνεται να υπηρετεί το ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης χρόνια τώρα, και που επιβεβαίωσε με εμφατικό τρόπο με την παράσταση που ετοίμασε και παρουσίασε αυτά τα Χριστούγεννα. Την παράσταση παρακολούθησαν 1.200 περίπου θεατές σε διάστημα τεσσάρων μόλις ημερών (26-29/12). Μια παράσταση πρωτότυπη κατόπιν παραγγελίας του ίδιου του θεάτρου, που θέλησε να μας προσφέρει αυτή τη χρονιά κάτι διαφορετικό, και το πέτυχε, με το μιούζικαλ «Χριστούγεννα ξανά», σε λιμπρέτο του Μιχάλη Πιτένη και το μουσική του Παναγιώτη Δημόπουλου.

Ο μεν Μιχάλης Πιτένης, μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων, έχει ήδη στο ενεργητικό του το ανέβασμα έντεκα θεατρικών και οκτώ λογοτεχνικών έργων. Ο δε Παναγιώτης Δημόπουλος, μέλος μιας μουσικής οικογένειας, είναι ένας διακεκριμένος πιανίστας με εξαιρετικές κλασικές σπουδές στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπου ολοκλήρωσε τρεις κύκλους μεταπτυχιακών σπουδών και μια διδακτορική διατριβή.

Όλα ξεκίνησαν τον περασμένο Μάρτη, όταν ο καλλιτεχνικός διευθυντής του ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης Λευτέρης Γιοβανίδης (σ.σ. του οποίου η σύμβαση δεν ανανεώθηκε παρά το πολύ αξιόλογο έργο που παρήγαγε κατά τη διάρκεια της μόλις διετούς θητείας του, προσφορά που αναγνωρίστηκε από πολλούς στην περιοχή), ανέθεσε στον συγγραφέα και τον μουσικό να ετοιμάσουν ένα μιούζικαλ για τα Χριστούγεννα, στο οποίο θα συνέπρατταν και θα συνεργάζονταν όλες οι πολιτιστικές δομές του δήμου.

Φυσικά ήξερε σε ποιους ανέθετε ένα τέτοιο δύσκολο και τολμηρό εγχείρημα. Ο μεν Μιχάλης Πιτένης, μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων, έχει ήδη στο ενεργητικό του το ανέβασμα έντεκα θεατρικών και οκτώ λογοτεχνικών έργων. Τα δύο τελευταία θεατρικά έργα του, μια σουρεαλιστική μαύρη κωμωδία και ένας θεατρικός μονόλογος μιας τραγουδίστριας, παραγωγές και αυτά του ΔΗΠΕΘΕ, σημείωσαν μεγάλη επιτυχία και έτυχαν ευρείας αποδοχής από το θεατρόφιλο κοινό της περιοχής. Ο δε Παναγιώτης Δημόπουλος, μέλος μιας μουσικής οικογένειας, είναι ένας διακεκριμένος πιανίστας με εξαιρετικές κλασικές σπουδές στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπου ολοκλήρωσε τρεις κύκλους μεταπτυχιακών σπουδών και μια διδακτορική διατριβή, και διδάσκει σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες. Οι διάφορες ηχογραφήσεις του έχουν λάβει πολύ θετικές κριτικές από τον διεθνή Τύπο (Gramophοne, Tempo, International Record Review κ.ά.) και τα περισσότερα από 70 πρωτότυπα έργα του έχουν πάρει τις πρώτες εκτελέσεις τους σε διεθνή Φεστιβάλ.

«Η πόλη στη σκηνή» και ο δικός τους Σαντ. Ή όταν οι ερασιτέχνες τολμούν.

Η προσφυγιά. Συνομήλικη του ανθρώπου. Πάντα παρούσα. Με παρελθόν, παρόν και μέλλον. Γράφτηκαν τόσα κι ειπώθηκαν πολλά περισσότερα. Τι άλλο να προσθέσεις; Κι όμως… Ό,τι σχετίζεται με τον ανθρώπινο πόνο δεν αφορά μόνον έναν, λίγους ή περισσότερους, δεν αφορά μόνο τους προηγούμενους, αλλά και τους τωρινούς. Αφορά, εν τέλει, και τους επόμενους.  

            Η προσφυγιά επί σκηνής. Θέμα επίκαιρο. Λόγω των ημερών. Όλων των ημερών. Επικίνδυνο. Εύκολα φορτώνονται και γιγαντώνονται τα άκρα και αν σταθείς στη μέση πασχίζοντας να μην αδικήσεις κανένα, να κατανοήσεις, να δεις την αλήθεια χωρίς τους παραμορφωτικούς φακούς της υποκειμενικότητας και των προκαταλήψεων, κινδυνεύεις να βρεθείς εν μέσω διασταυρούμενων πυρών.

            Κινδυνεύεις. Γίνεται τέχνη χωρίς κίνδυνο; Χωρίς ρίσκο; Όχι. Η ευκολία συνάδει με την ευτέλεια. Εναρμονίζεται με την προχειρότητα.

            «Η πόλη στη σκηνή», η νεόκοπη ομάδα του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Κοζάνης το τόλμησε. Δεν κρύφτηκε πίσω απ’ τη δικαιολογία ¨ερασιτεχνική¨ για να μας προσκαλέσει σε κάτι εύληπτο και εύπεπτο. Βούτηξε στα βαθιά, ανακάτεψε το βούρκο, για να βρει και να ανασύρει το δικό της Σαντ. Γιατί μας αρέσει ή όχι, εκεί βρίσκει πάντα καταφύγιο ο Σαντ. Ο Σαντ ο πρόσφυγας, ο μετανάστης, ο ανέστιος, ο παρίας, ο αποσυνάγωγος. Ο διαφορετικός Σαντ, όχι αποκλειστικά λόγω καταγωγής και χρώματος, αλλά και λόγω κοινωνικής θέσης και σεξουαλικής συμπεριφοράς.

          

"Θεατρική Αναζήτηση Πτολεμαΐδας" : Η ωρίμανση μιας ομάδας μέσα από ένα δύσκολο θεατρικό έργο.

Το θεατρικό έργο του Αμερικανού συγγραφέα Νηλ Σάϊμον "Οι ηλίθιοι" αν και δεν ξεκίνησε με τους καλύτερους οιωνούς την καριέρα του επί σκηνής (πρώτη παράσταση στο θέατρο "Ευγένιος Ο' Νιλ στο Μπρόντγουεϊ της Νέας Υόρκης, στις 6 Απριλίου του 1981, όπου παίχτηκε για 40, μόλις, μέρες), ανέβηκε μέχρι σήμερα πάρα πολλές φορές από διάφορους θιάσους ανά τον κόσμο.

            Ο Νηλ Σάϊμον, που διέπρεψε ως κωμωδιογράφος, συνέθεσε ένα έργο με απλοϊκή, σχεδόν, πλοκή, κάτι που αντισταθμίζεται απόλυτα απ' την ύπαρξη σπαρταριστών διαλόγων, οι οποίοι πείθουν πως ο τίτλος του δεν αδικεί καθόλου τους ήρωες του αφού έχουμε να κάνουμε με πραγματικούς ηλίθιους.

            Αυτό όμως που αποτελεί το μεγάλο προτέρημα του έργου, οι διάλογοι του, είναι ταυτόχρονα και η μεγάλη του… αδυναμία, με την οποία βρίσκονται πολύ γρήγορα αντιμέτωποι όσοι επιχειρήσουν να το ανεβάσουν, διαπιστώνοντας  ότι "ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες".  Και οι λεπτομέρειες στην προκειμένη περίπτωση είναι ο ρυθμός και το πώς θα στηθεί η παράσταση, με κινητήριους μοχλούς τους ηθοποιούς της, που είναι υποχρεωμένοι να δώσουν τον καλύτερο εαυτό τους για να καταφέρουν να υπηρετήσουν δύσκολους και ιδιαίτερα απαιτητικούς ρόλους.

            Εξ αιτίας των παραπάνω λεπτομερειών το εγχείρημα "Οι ηλίθιοι" είναι εξαιρετικά δύσκολο για ερασιτεχνικούς θιάσους, κάτι που αφορά και αρκετούς επαγγελματικούς, με τα αρνητικά αποτελέσματα να είναι και τα περισσότερα για εκείνους που καταφέρνουν να φτάσουν μέχρι το τέλος της διαδρομής και να εμφανιστούν μπροστά σε κοινό. Γιατί πολλοί εγκαταλείπουν αργά ή γρήγορα την προσπάθεια, εάν φυσικά αντιληφθούν και κατανοήσουν πως το έργο του Σάϊμον είναι πολύ απαιτητικό και κερδίζει το γέλιο απ’ τους θεατές του χάρη στην εξυπνάδα του κι ας αναφέρεται, υποτίθεται, σε ηλίθιους.

"Bρικόλακες" (ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Κοζάνης) Το θέατρο στις πολύ καλές του στιγμές.

Τα μεγάλα θεατρικά έργα δεν κινδυνεύουν από άστοχες σκηνοθεσίες ή κακές ερμηνείες. Όταν όμως σταθούν "τυχερά" και πέσουν στα κατάλληλα χέρια, τότε δεν φεύγει απλώς η σκόνη του χρόνου από πάνω τους για να φανεί η λάμψη τους, αλλά αποκαλύπτονται και εκείνες οι λεπτομέρειες, οι λεπτές και πολλές φορές δυσδιάκριτες στους περισσότερους αποχρώσεις τους, ό,τι δηλαδή τα έχει καταξιώσει εντάσσοντας τα στη λίστα των κλασικών και στην ιδιαίτερη κατηγορία των διαχρονικών.

Οι "Βρικόλακες" του Ερρίκου Ίψεν, ένα από τα σημαντικότερα έργα του Νορβηγού δραματουργού, στάθηκαν "τυχεροί". Η σκηνοθέτης Γλυκερία Καλαϊτζή στην παράσταση που έστησε για λογαριασμό του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Κοζάνης και του θεάτρου "Τ" (συμπαραγωγή) δεν τόλμησε απλώς να πρωτοτυπήσει ανεβάζοντας τους θεατές επί σκηνής (σ. σ. υπάρχουν δύο σειρές καθισμάτων από κάθε πλευρά και το έργο παίζεται στο μέσον, σε έναν χώρο δίκην πασαρέλας, ενώ ο τρόπος με τον οποίο τοποθετήθηκαν τα διάφορα στοιχεία του όλου σκηνικού μετατρέπουν σκηνή και παρασκήνια σε ένα ενιαίο λειτουργικό σύνολο) δίνοντας τους την ευκαιρία να αισθανθούν πως δεν παρακολουθούν απλώς αλλά συμμετέχουν. Πέτυχε να δώσει στο έργο μια φρεσκάδα και μια ζωντάνια, ψάχνοντας και βρίσκοντας τελικά τα "κλειδιά¨ του κειμένου, έτσι ώστε να νομίζεις πως δε γράφτηκε στα τέλη του 19ου αιώνα αλλά στις μέρες μας. Μ΄ αυτά τα ίδια "κλειδιά" απελευθέρωσε και τις αναμφισβήτητες ερμηνευτικές ικανότητες των ηθοποιών που συνεργάστηκαν μαζί της, για να πετύχουν και εκείνοι με τη σειρά τους αυτό που πάντα ποθεί ο κάθε ηθοποιός. Να πείθει, χωρίς καμιά αμφιβολία, πως ναι, είναι ο ρόλος.

Αυτό συμβαίνει επί σκηνής. Οι ερμηνευτές έχουν αλλάξει ταυτότητα και δε βλέπεις παρά την κ. Άλβινγκ, τον Πάστορας Μάντερς, τη Ρεγγίνε, τον Έκστραντ, τον Όσβαλντ, τους ήρωες που έπλασε ο Νορβηγός δραματουργός.